Datganiad caethwasiaeth fodern 2025 / 2026

Yn unol ag Adran 54 Deddf Caethwasiaeth Fodern 2015, mae Comisiynydd yr Heddlu a Throsedd Gwent a'r Prif Gwnstabl yn cydnabod eu cyfrifoldeb fel cyflogwr i fod yn ymwybodol o'r posibilrwydd o achosion o gaethwasiaeth fodern ac i roi gwybod i'r cyrff perthnasol am achosion neu bryderon o'r fath.

Mae'r datganiad hwn yn amlinellu'r gwaith a wnaed yn ystod y flwyddyn ariannol a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2025 i ganfod, atal a rhoi sylw i gaethwasiaeth fodern ar draws yr heddlu a'i gadwyni cyflenwi.

Beth yw caethwasiaeth fodern?

Mae caethwasiaeth fodern yn drosedd ac yn groes i hawliau dynol sylfaenol. Mae’n dod ar sawl ffurf, megis caethwasiaeth, caethwasanaeth, cam-fanteisio rhywiol, llafur gorfodol a masnachu pobl, a'r hyn sy'n gyffredin rhwng y rhain i gyd yw bod rhywun yn amddifadu rhyddid unigolyn er mwyn cam-fanteisio arno er budd personol neu fasnachol.

Mae Comisiynydd yr Heddlu a Throsedd Gwent a'r Prif Gwnstabl yn ymroddedig i sicrhau nad oes unrhyw gaethwasiaeth fodern na masnachu pobl yn rhan o gadwyni cyflenwi'r heddlu neu yn unrhyw ran o'r busnes. Mae polisïau a gweithdrefnau'r Heddlu a'n gwaith i ymdrin â chaethwasiaeth fodern yn dangos ein hymrwymiad i weithredu'n foesegol, gydag uniondeb ac i ganfod risgiau y gallwn weithio i'w lliniaru.

Yn 2017, ymrwymodd comisiynwyr yr heddlu a throsedd a phrif gwnstabliaid y pedwar heddlu yng Nghymru i God Ymarfer Cyflogaeth Foesegol mewn Cadwyni Cyflenwi Llywodraeth Cymru.

Gellir rhannu ein dull o ganfod a mynd i'r afael â chaethwasiaeth fodern yn bedwar prif faes:

Gorfodaeth – byddwn yn sicrhau gorfodaeth ac yn defnyddio ein swyddogaethau cyflogi a phrynu nwyddau a gwasanaethau i wella'r gwaith o gasglu cudd-wybodaeth a sicrhau cydymffurfiaeth lawn â'r Cod Ymarfer, yn ogystal â gweithredu'n brydlon ar ôl derbyn gwybodaeth.

Nod polisi Caethwasiaeth Fodern yr Heddlu, a bennwyd gan y tîm Prif Swyddogion, yw lleihau'r risg o niwed difrifol i ddioddefwyr a gwella diogelwch, iechyd a lles.

Mae'r polisi'n amlinellu sut y bydd troseddau caethwasiaeth fodern yn cael eu trin a sut y bydd troseddwyr yn cael eu dwyn gerbron y llysoedd. Ar y cyd â Gwasanaeth Erlyn y Goron neu gyrff eraill, byddwn yn ymdrechu i erlyn troseddwyr yn llwyddiannus, gyda'r nod o wella ymddiriedaeth a hyder dioddefwyr.

Darperir hyfforddiant cadarn i bob swyddog, sy'n tynnu sylw at arwyddion, proses, gofal dioddefwyr a gwasanaethau cymorth.

Caffael moesegol – hybu datblygu cadwyni cyflenwi moesegol wrth gyflenwi contractau ar gyfer y gwasanaeth heddlu yng Nghymru yn gyffredinol ac yn benodol yng Ngwent.

Cyflogaeth - dilyn arfer gorau a dangos ymrwymiad llwyr i welliant parhaus o fewn systemau a strwythurau Heddlu Gwent, yn ogystal â gweithio gyda'r heddluoedd eraill yng Nghymru a gyda phartneriaid i ganfod a dileu unrhyw ffurf ar gam-fanteisio.

Amgylchedd - byddwn yn creu amgylchedd lle mae'r cyhoedd yng Nghymru yn hyderus ac yn deall sut i adrodd am unrhyw arwyddion o gam-fanteisio yn ei holl ffurfiau. Byddwn yn sicrhau bod ein holl staff - yn arbennig swyddogion cefnogi cymuned yr heddlu a staff yn ein Canolfan Gyswllt a Rheoli - yn gwbl ymwybodol o'r hyn y dylid edrych amdano a'r hyn y dylid ei wneud pan fyddant yn cael eu hysbysu am bryderon.

Rydym yn cydnabod bod caethwasiaeth fodern yn ymestyn ymhell y tu hwnt i'n ffiniau cenedlaethol a bod risgiau'n cynyddu gyda chadwyni cyflenwi cymhleth.

Mae adolygiad o'n cadwyni cyflenwi wedi dangos risg posibl o gaethwasiaeth fodern yn y categorïau canlynol:

  • gwybodaeth, cyfathrebu a thechnoleg
  • adeiladu
  • gwasanaethau glanhau a gwaredu gwastraff
  • cynhyrchu iwnifformau

Rydym yn sylweddoli y gall caethwasiaeth fodern ddigwydd, ai'i fod yn digwydd, mewn nifer o gategorïau eraill ac rydym yn mapio ein cadwyni cyflenwi yn defnyddio dull asesu risg i ganfod y meysydd y dylem fod yn eu blaenoriaethu yn rhan o'n hymateb ymarferol i risgiau caethwasiaeth fodern.

Mae ymchwilio'n drwyadl i gadwyni cyflenwi'n waith cymhleth ond yn y 12 mis diwethaf rydym wedi cyhoeddi holiaduron asesu cyflenwyr i 36 o gyflenwyr eraill, gan ddod â chyfanswm yr holiaduron a gyhoeddwyd i 125, a rhoddwyd dosbarthiad i 100 o gyflenwyr. Cawsom gymorth gan Bluelight Commercial (BLC) i wneud y gwaith yma trwy fynd at nifer o gyflenwyr i gwblhau asesiad gwerth cymdeithasol. Mae'r sgoriau'n gweithio fel llinell sylfaen i fesur cynnydd gan y cyflenwr wrth ymdrin â chaethwasiaeth fodern, sy'n cael ei fonitro trwy weithgarwch rheoli contractau. Nodwyd bod y cyflenwyr a ddewiswyd yn rhai risg uwch oherwydd y math o ddiwydiant, natur y gweithlu, lleoliad y cyflenwr, y math o nwyddau neu lefel ein gwariant, neu maent yn gyflenwyr yr ydym wedi dyfarnu contract iddynt yn ddiweddar a chyflwynwyd yr asesiad yn rhan o'n gwaith rheoli contract. Pan fydd cyflenwyr yn cael sgôr sylfaenol, rydym yn rhoi anogaeth iddynt i wella eu sgôr, gan roi arweiniad i helpu cyflenwyr llai a dangos iddynt ble i gael cyngor i ddeall sut i wneud gwelliannau. Mae Gwerth Cymdeithasol yn eitem safonol ar gyfer cyfarfodydd rheolaidd gyda chyflenwyr gan ein bod yn cydnabod ei fod yn fantais barhaus trwy gydol oes y contract. Mae dangos arfer da yn gymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol o fantais i gyflenwyr sydd am lwyddo i ennill cyfleoedd yn y sector cyhoeddus yn y dyfodol.

Rydym wedi ymroi i rannu gwybodaeth er mwyn manteisio i'r eithaf ar ein hadnoddau. Trwy weithio gyda heddluoedd eraill, gallwn ymchwilio'n fwy trwyadl i gadwyni cyflenwi yn seiliedig ar y risg mwyaf o gam-fanteisio ar bobl.

Byddwn yn parhau i weithio i godi ymwybyddiaeth o faterion caethwasiaeth fodern ledled ein cadwyn gyflenwi. Ym mis Rhagfyr 2024, gwnaethom gyrraedd ein targed i Asesu 100 cyflenwr uchaf Heddlu Gwent a Heddlu De Cymru erbyn 2025 a byddwn yn parhau i ddatblygu'r gweithgarwch hwn. Mae trosiant blynyddol y 100 cyflenwr hyn dros £55 biliwn sy'n dangos effaith Plismona Cymru ar gaffael moesegol.

Diwydrwydd dyladwy ac asesu risg

Mae Heddlu Gwent wedi parhau i ddatblygu'r gwaith hwn er mwyn cyflawni yn ystod y cyfnod 2024-2025.

Polisi

Fel yr amlinellir yn y Strategaeth Masnach a Chaffael Cydweithredol ar y Cyd, 2025-2030, mae pedwar heddlu Cymru wedi mabwysiadu Polisi Caffael Cyfrifol Bluelight Commercial, sy'n canolbwyntio ar y tair prif thema - Pobl, Planed a Phwrs - gan gydnabod y rôl allweddol y gall caffael ei chwarae wrth ymdrin â rhai o'r heriau mwyaf sy'n wynebu ein cymunedau. Mae'r polisi'n cynnwys dangos sicrwydd o ran caffael moesegol ac arferion cyflenwi.

  • Gwnaethom ail-gadarnhau ein hymrwymiad i roi Cod Ymarfer Cyflogaeth Foesegol mewn Cadwyni Cyflenwi Llywodraeth Cymru ar waith, ac egwyddorion prynu moesegol.
  • Mae Cynllun Heddlu, Trosedd a Chyfiawnder Gwent 2025-2029 yn amlinellu ein blaenoriaethau plismona sy'n cynnwys cadw pobl yn ddiogel ac atal trosedd, gwneud ein cymunedau'n fwy diogel, amddiffyn pobl agored i niwed a rhoi blaenoriaeth i ddioddefwyr. Mae gwella ymddiriedaeth a hyder yn berthnasol ar draws pob un o'n blaenoriaethau.
  • Rydym yn cefnogi'r egwyddorion yn y ddogfen ‘Bluelight Commercial Responsible Procurement & Commissioning Strategy’.
  • Mae ein polisi recriwtio'n adlewyrchu ein hymroddiad i God Ymarfer Cyflogaeth Foesegol mewn Cadwyni Cyflenwi Llywodraeth Cymru a chaiff ei weithredu a'i asesu yn unol ag egwyddorion cydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant yr heddlu. Y tîm recriwtio sy'n gyfrifol am sicrhau y glynir wrth egwyddorion cyflogaeth foesegol wrth ddefnyddio gwefannau swyddi ac asiantaethau recriwtio.
  • Mae ein Polisi Buddiannau Busnes yn adlewyrchu Cod Ymarfer Cyflogaeth Foesegol mewn Cadwyni Cyflenwi Llywodraeth Cymru. Rhaid i swyddogion a staff fod yn ymwybodol o'r Cod wrth gyflwyno cais am gymeradwyaeth i fuddiant busnes.
  • Mae Cod Ymarfer Llywodraeth Cymru yn eitem safonol ar agenda ein hundebau llafur yn awr.
  • Mae Polisi Caethwasiaeth Fodern yr Heddlu ar gyfer swyddogion rheng flaen yn cael ei adolygu bob blwyddyn gan Uned Cudd-wybodaeth a Throseddau Cyfundrefnol yr Heddlu.
  • Mae polisïau perthnasol eraill yn cynnwys Cod Moeseg y Coleg Plismona, a pholisi Chwythu'r Chwiban Cymru Gyfan i rymuso staff i leisio amheuon am unrhyw arferion cyflogaeth anghyfreithlon ac anfoesegol.

Gweithdrefnau caffael

Rydym yn gweithio yn unol â'r Datganiad Polisi Caffael Cenedlaethol, sy'n datgan y dylai awdurdodau contractio sicrhau bod eu cyflenwyr wedi ymroi i ddarparu swyddi o safon uchel, amodau gweithio diogel ac iach, cyflog teg, cyfleoedd a datblygiad i weithwyr.

  • Lle y bo'n briodol ac yn gymesur, rydym yn defnyddio Offeryn Gwerth Cymdeithasol Bluelight Commercial i ofyn i gynigwyr sut maent yn mynd i'r afael â chaethwasiaeth fodern yn eu sefydliadau a’u cadwyni cyflenwi. Rydym yn rhoi sgôr am werth cymdeithasol yn ein tendrau i ddangos sut rydym yn disgwyl i'n cyflenwyr adlewyrchu ein hymateb ac yn eu tro, gynorthwyo'r heddlu i gyflawni amrywiaeth o fentrau gwerth cymdeithasol.
  • Rydym wedi parhau i godi ymwybyddiaeth o gyflogaeth foesegol mewn cadwyni cyflenwi er mwyn sicrhau diwylliant o gyfrifoldeb ehangach yn yr Heddlu i'r rheini sy'n ymwneud â chaffael nwyddau a gwasanaethau, sy'n ystyried nid yn unig y cadwyni cyflenwi moesegol ond datgarboneiddio a chynaliadwyedd, arferion busnes moesegol a chefnogaeth i fusnesau lleol a'n cymunedau.
  • Mae ein telerau ac amodau contract yn cynnwys yr hawl i ymchwilio a sefydlu atebolrwydd ac ymrwymiad gan y cynigydd llwyddiannus y bydd yn cwblhau holiadur asesu i sefydlu llinell sylfaen lle y bo'n briodol.
  • Rydym yn parhau i rannu arfer gorau a'n gwaith asesu cyflenwyr gyda heddluoedd eraill Cymru a sefydliadau sector cyhoeddus eraill yng Nghymru. Er enghraifft, mae Heddlu Dyfed-Powys yn defnyddio 62 o'r 100 o gyflenwyr rydym ni wedi eu hasesu ar gyfer Heddlu De Cymru a Heddlu Gwent.

Ystadegau Perfformiad o ran Taliadau

  • Mae ystadegau perfformiad o ran talu anfonebau yn cael eu cyhoeddi'n flynyddol ar wefan Comisiynydd yr Heddlu a Throsedd yn unol â'r gofyniad statudol. Byddwn yn cydymffurfio ag unrhyw ofyniad newydd o dan ddeddfwriaeth y Ddeddf Caffael sy'n parhau i esblygu.

Asesu cyflenwyr a chadwyni cyflenwi presennol

Rydym yn defnyddio Offeryn Cynllunio Gwerth Cymdeithasol Bluelight Commercial i asesu:

  • caethwasiaeth fodern
  • arferion busnes moesegol
  • yr argyfwng hinsawdd
  • cydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant
  • cyfraniad cymdeithasol a chymunedol

Trwy waith rheoli contractau, rydym yn dangos enghreifftiau o'n cyflenwyr yn adlewyrchu ein cod caffael moesegol caethwasiaeth fodern o fewn eu sefydliadau ac yn cynnig gwerth cymdeithasol gwirioneddol.

Hyfforddiant a chodi ymwybyddiaeth

  • Cwblhawyd hyfforddiant diweddaru CIPS (Chartered Institute of Purchasing and Supply) blynyddol gan staff caffael strategol.
  • Rydym yn parhau i annog swyddogion a staff sydd â chyfrifoldeb dros gontractau at yr hyfforddiant 'Fundamentals of Contract Management' a ddarperir gan Bluelight Commercial. Mae'r hyfforddiant yn cynnwys ymwybyddiaeth o gadwyni cyflenwi moesegol.
  • Mae senarios cyfyng-gyngor moesegol yn cael eu rhannu ledled heddluoedd Cymru i wella ymwybyddiaeth o faterion moesegol ar draws yr heddluoedd.
  • Mae recriwtio, dyrchafu, cyfweld a phrosesau mewnol cysylltiedig yn annog arfer da o ran cydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant.
  • Mae cynllun cyfathrebu ar waith i sicrhau bod staff yn ymwybodol o'r llwybrau atgyfeirio mewnol ar gyfer tynnu sylw at bryderon ynghylch caethwasiaeth fodern a’u bod yn derbyn hyfforddiant ar y llwybrau hyn.
  • Mae Grŵp Sicrwydd Ariannol ar y Cyd Heddluoedd Cymru a Grŵp Bwrdd Cydweithredol Cymru Gyfan yn derbyn adroddiadau am lwyddiant y gwaith yma gan y Prif Swyddog Cyllid.

Adroddiadau
Mae'r Datganiad hwn wedi'i gymeradwyo gan Gomisiynydd yr Heddlu a Throsedd Gwent a'r Prif Gwnstabl. Caiff ei adolygu a'i ddiweddaru’n flynyddol.

Hysbysu am Bryderon

Mae gan y cyhoedd a staff yr un cyfrifoldeb i fod yn ymwybodol o achosion posibl o gaethwasiaeth fodern neu o fusnes sy'n defnyddio llafur gorfodol. Os oes gennych unrhyw bryderon o'r fath, cysylltwch ag un o'r cyrff canlynol:
Heddlu Gwent: Ffoniwch 101 (neu 999 mewn argyfwng). Adroddiad ar-lein
Llinell Gymorth Caethwasiaeth Fodern: Ffoniwch 0800 0121700
Crimestoppers: Ffoniwch 0800 555 111
Llinell Gyfrinachol ar gyfer Pryderon, Safecall 0800 9151571 (gweithwyr Heddlu Gwent yn unig)
Lawrlwythwch yr Ap 'Unseen' am ddim.

Datganiad Caethwasiaeth Fodern 2025 - 2026